Το χρονογράφημα στο Άργος του 19ου αιώνα (1883-1889). Παναγιώτης Ν. Ξηντάρας, Φιλόλογος. Πρακτικά του Ά Συνεδρίου Αργειακών Σπουδών, «Το Άργος κατά τον 19ο αιώνα», Άργος 5-7 Νοεμβρίου 2004, Έκδοση, «Σύλλογος Αργείων ο Δαναός», Άργος, 2009.
Ο αρχικός υπεσχημένος τίτλος της ανακοίνωσης «Το χρονογράφημα στο Άργος του 19ου αιώνα (1883-1889)», στο έγγραφο πρόγραμμα του συνεδρίου, συμπληρώνεται ως εξής: «Το χρονογράφημα ως επιστολή, ως είδηση, ως αρθρομαχία και λιβελογράφημα στο Άργος του 19ου αιώνα». Μπορεί, όμως, όπως έδειξε η έρευνα, να εναλλάσσεται, κατά κειμενικά είδη, με αντίστροφη μορφή: «Η είδηση, η επιστολή, η αρθρομαχία και το λιβελογράφημα ως χρονογράφημα», για να δηλώσει τις συνδηλώσεις των τεσσάρων πρώτων δημοσιογραφικών ειδών, τα οποία προσεγγίζουν το πέμπτο, δηλαδή το χρονογράφημα και το διασταυρώνουν.
Εφημερίδες
Το κειμενικό αυτό είδος αναπτύχθηκε, ιδιαίτερα, στα τέλη του 19ου και στο πρώτο τέταρτο του 20ου αιώνα, κυρίως στον αθηναϊκό τύπο. Αλλά μέχρι σήμερα δεν έχει τύχει της δέουσας επιστημονικής έρευνας και διδασκαλίας.
Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να φέρει σε φως, αν το δημοσιογραφικό και συνάμα λογοτεχνικό είδος του χρονογραφήματος καλλιεργήθηκε από τον επαρχιακό τύπο του Άργους κατά το 19ο αιώνα. Tο «είδος αυτό του έντεχνου λόγου με λογοτεχνική χροιά», που παρουσιάστηκε πρώτη φορά στη Γαλλία, πριν αρχίσει η Γαλλική Επανάσταση, στην Ελλάδα το εισήγαγε ο Κωνσταντίνος Πωπ το 1848. Επομένως, ο παραπάνω σκοπός εξειδικεύεται στα ακόλουθα ερευνητικά ερωτήματα:
- Είναι γνωστό το χρονογράφημα στο Άργος;
- Οι λέξεις χρονογράφημα, χρονογραφώ, χρονογράφος απαντούν στις αργειακές εφημερίδες;
- Ποιες αργειακές εφημερίδες δημοσιεύουν τέτοια κείμενα και κατά ποια χρονική συχνότητα;
- Ποια είναι τα θέματα που απασχολούν τους χρονογραφούντες και από ποιο χώρο τα αντλούν;
- Είναι ειδικευμένοι χρονογράφοι που ασχολούνται, αποκλειστικά, με αυτό το είδος ή δημοσιογράφοι που, παρεμπιπτόντως, χρονογραφούν; ή, ακόμη, είναι απλοί συνεργάτες των αργειακών εφημερίδων;
- Ποια τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των συγκεκριμένων χρονογραφημάτων και ποια στοιχεία τους προκαλούν τη χρονογραφική τέρψη ή απλώς δίνουν το στίγμα του χρονογραφήματος, χωρίς ιδιαιτερότητες σημαντικές;
- Ποια η σκοπιμότητα του κειμενικού αυτού είδους; θέλει να πληροφορήσει, να παρέμβει, να στηλιτεύσει, να κοινωνιολογήσει, να ερωτολογήσει, να φυσιολογήσει, να υπερασπιστεί, να αμυνθεί;
- Ποιοι οι χρονογραφικοί του ήρωες; είναι πλαστά πρόσωπα κειμενικά; είναι πραγματικά από την κοινωνία του Άργους; ποια τα επιμέρους στοιχεία τους; (φύλο, ηλικία, γνώσεις, οικογενειακή κατάσταση).
- Σε ποια μορφή γλώσσας είναι γραμμένα; αρχαΐζουσα, καθαρεύουσα, δημοτική, μικτή;
- Οι δημοσιογράφοι του Άργους έχουν επαφή με τις αθηναϊκές εφημερίδες; επηρεάζονται από αυτές; εκτιμώνται από τον αθηναϊκό δημοσιογραφικό κόσμο;
- Χαρακτηρίζονται οι στήλες με μόνιμο υπέρτιτλο ως χρονογραφήματα ή με άλλες ονομασίες ή είναι άτιτλα κείμενα;
- Η θεματολογία των χρονογράφων απεικονίζει τη φυσιογνωμία του Άργους ή είναι γενικότερου ενδιαφέροντος, χωρίς να αποτυπώνεται η τοπική ιδιαιτερότητα;
Σ’ αυτά τα ερωτήματα και, πιθανόν, σε άλλα παραπληρωματικά, θα προσπαθήσει η ανακοίνωση – στηριζόμενη στην εργοκεντρική μέθοδο και στην ανάλυση περιεχομένου – να δώσει απαντήσεις από τις διασωζόμενες εφημερίδες της πόλης του Άργους κατά το 19ο αιώνα, ώστε να φωτίσει το έντεχνο αυτό κειμενικό είδος, που κινείται μεταξύ δημοσιογραφίας και λογοτεχνίας, κλίνοντας άλλοτε προς τον πρώτο άξονα και άλλοτε προς το δεύτερο…
Για την ανάγνωση ολόκληρης της ανακοίνωσης πατήστε διπλό κλικ στον παρακάτω σύνδεσμο: Το χρονογράφημα στο Άργος του 19ου αιώνα (1883-1889)